İnşaat ustasından akrep çiftliğine: Lice’de kurulan tesiste gramı on binlerce dolara alıcı bulan zehir toplanıyor.
Diyarbakır’ın Lice ilçesi Ziyaret Mahallesi’nden 40 yaşındaki inşaat ustası Abdullah Fidanten, çocukluktan gelen akrep ve yılan merakını ekonomik bir girişime dönüştürdü. Kendi arazisinde kurduğu tesiste bugün itibarıyla yaklaşık 3 bin kara akrep barındırıyor ve zehir toplama (sağım) çalışmalarıyla uluslararası pazara açılmayı planlıyor.
Fidanten, ’’Öncesinde bizim bölgede bulunan yabani hayvanlara ilgim vardı, yılan, akrep gibi hayvanları hep merak ediyordum. Mısır’da yapılan bir belgesel çalışmasından aslında bunun ilaç olarak şifa niyetine kullanıldığını öğrendim. Sonra araştırma yaptım ve kökünün daha eskiye gittiğini gördüm. Merakımla beraber bir araştırma yaptım. Küba da kanser ve tümör benzeri hastalıklarda kullanıldığını öğrenince merakım daha da büyüdü. Ben de bundan sonra bir girişimde bulundum. Gerek Tarım ve hayvancılık Bakanlığından gerek Sağlık bakanlığından gereken izinler alındı. 2024 yılında tesisimizi açtık’’ dedi.
Bu merak, 1–1,5 yılda profesyonel bir akrep üretim tesisine dönüştü. Tesisin kurulması için kendi ifadesiyle toplamda yaklaşık 8–9 milyon lira harcandı; başlangıçta temin edilen birkaç yüz akrepten bugün 3 bine ulaşılmış durumda.
Tesis prosedürleri ve izinleri tamamlandıktan sonra Fidanten, tür olarak bölgeye özgü Androctonus crassicauda (kara akrep) yetiştiriyor. Üretim organizasyonu içinde yavrulama, yetiştirme, periyodik sağlık kontrolleri ve zehir sağımı yer alıyor. Kaynaklara göre her ~300 akrepten 1 gram zehir elde ediliyor; toplanan zehir özel soğuk koşullarda saklanıyor.
Hedefi üretimi artırıp zehri ilaç ve kozmetik sektörüne ihraç etmek. Tesiste aylık sağım periyotları planlanmış; haberlerde şimdiye kadar biriken stok miktarları ve hedef üretim hacimleri aktarılıyor.
Fidanten, sürecin bilimsel ve ticari geçerliliği için kurumlarla çalıştığını, Tarım ve Sağlık Bakanlıklarıyla prosedürleri tamamladığını belirtiyor; ayrıca bölge türleri ve doğal popülasyona zarar gelmemesi için üretimde dikkatli davranıldığını söylüyor.
Yapmış oldukları araştırmada akrep zehrinin birçok alanda kullanıldığını gördüklerini kaydeden Fidanten, şöyle devam etti:
’’Özellikle sağlık alanında, kanser tümör tedavisinde kullanılıyor. Ağrı kesici ilaçların ham maddesi olarak kullanıldığını ve kozmetik ile botoks ürünleri olarak kullanılıyor. Savunma sanayi için de stratejik bir öneme sahip. Bunlarla ilgili çalışmalar var. Bizim en büyük çabamız yurtdışına hammadde olarak değil de ülkemizde milletimizin de milletimizin de faydalanacağı şekilde işlenip kendimizin bunu marka haline getirip dünyaya pazarlamamız gerekiyor. Bakanlıkların bu konuya el atıp bunu devlet politikası haline getirmesi gerekiyor. bu konuda bizim de elimizden gelen katkıyı yapabileceğimizi belirtmek istiyorum. Bu konuda devletimize çağrıda da bulunuyoruz, bize nede kadar destek olurlarsa ön ayak olurlarsa biz hem ülke olarak hem bizim için avantajımız olacak. Bu savunma sanayisine ve sağlık sektörüne büyük katkılar sağlayacak. Sağlık konusunda yurtdışından ülkemize gelen çok fazla hastamız var. Devletimize çağrımızdır destek olmalarını istiyoruz.’’
Lice’de kurulmuş bu tesiste, doğru ve güvenilir aşamalar sağlanırsa hem yerel istihdama katkı hem de ihracat potansiyeli doğacak.